حميدرضا خسرواني‌پور، مدير اجراي پروژه‌هاي انرژي و سيالات فولاد مبارکه، در تشريح وضعيت اجرا و بهره‌برداري از نيروگاه 914 مگاواتي شرکت فولاد مبارکه به سؤالات خبرنگار فولاد چنين پاسخ داد:
در ابتدا لطفاً قدري درباره اهميت احداث اين نيروگاه توضيح دهيد.
با توجه به ناترازي حدود 15 تا 20 هزارمگاواتي برق در کشور، محدوديت‌هاي تأمين برق در فصل گرم (نيمه خرداد تا نيمه شهريور) براي صنايع اعمال مي‌شود که اين محدوديت‌ها فقط در سال 1402 منجر به کاهش حدود 700 هزار تن توليد تختال و زيان حدود 17 هزار ميليارد توماني براي فولاد مبارکه شده است.
باتوجه‌به اين شرايط و در راستاي پايداري توليد، توسعه ظرفيت‌هاي تأمين پايدار انرژي و افزايش ضريب تاب‌آوري، بررسي‌هاي کارشناسي جهت احداث نيروگاه در داخل فنس فولاد مبارکه از سال 1398 آغاز شد و نهايتاً در اسفندماه سال 1400 قراردادي با شرکت مپنا جهت ساخت نيروگاه به ظرفيت 914 مگاوات سيکل ترکيبي مشتمل بر دو واحد گاز يک واحد بخار و با مبلغ 400 ميليون يورو منعقد گرديد. استراتژي تعريف اين پروژه به‌گونه‌اي بود که از لحاظ طراحي، نوع تجهيزات و همچنين مدل اجرايي، پايبندي فولاد مبارکه به مسئوليت‌هاي اجتماعي و دستورالعمل‌هاي زيست‌محيطي را در مسير فولاد سبز نشان مي‌داد. خوشبختانه ساختار اين نيروگاه به‌گونه‌اي است که به اصول يادشده توجه ويژه و کامل شده؛ تاجايي‌که کاهش مصرف آب و عدم آلودگي‌هاي زيست‌محيطي دو نقطه قوت پروژه محسوب مي‌شود.
قدري درباره روند اجراي پروژه توضيح دهيد.
باتوجه‌به شرايط خاص اين پروژه و لزوم بهره‌برداري سريع‌تر از آن، کار با سازوکارهاي معمول پيش نمي‌رفت؛ بنابراين چابک‌سازي پروژه و نيز استفاده حداکثري از شناوري زيرپروژه‌ها و اقدامات اجراييِ برنامه اصلي پروژه در دستور کار قرار گرفت. مسلماً افزايش سرعت، ريسک‌هايي را با خود به همراه دارد که در ابتداي پروژه و بعضاً حين اجرا شناسايي و پاسخ متناسب براي آن‌ها در نظر گرفته شد.
يکي از ريسک‌هاي پراهميت پروژه، تأمين ايمني نفرات شاغل در پروژه است؛ چراکه هم‌زمان حدود 700 نفر نيرو در قالب 16 شرکت مشغول به کار بوده‌اند. تجهيزات سنگينِ متنوع و متعددي در پروژه به کار گرفته شده و جبهه‌هاي کاري در مساحتي به وسعت 16 هکتار به‌صورتي کاملاً انباشته تعريف شده است؛ از اين رو پاسخ مناسب به ريسک‌هاي ايمني و عملياتي، تدوين و جاري شد که نتيجه آن به لطف خدا 3 ميليون نفرساعت کار بدون حادثه در روند اجراي پروژه است.
از ديگر ريسک‌هاي مهم اين پروژه، عدم تأمين به‌موقع منابع مالي شناسايي شد که اين ريسک نيز به‌خوبي مديريت شد و حاصل آن انجام پروژه با زماني کمتر در مقايسه با پروژه‌هاي مشابه است.
محل احداث پروژه در برخي بخش‌ها تا 7 متر اختلاف سطح دارد. در اين زمينه طراحي به صورتي انجام شده که کمترين مشکل را براي اجراي پروژه داشته باشيم؛ به همين دليل حجم زيادي خاک‌برداري انجام شد. حجم خاک‌برداري اين پروژه حدود 124 هزار مترمکعب است. همچنين در راه‌اندازي نيروگاه سيکل ترکيبي رکورد بتن‌ريزي شکسته شد و در يک روز حدود 1600 تن بتن‌ريزي انجام گرفت. درمجموع نيز حدود 60 هزار تن بتن‌ريزي و 3 هزار تن اسکلت فلزي انجام شد. اين در حالي بود که در فصل بارندگي و وزش باد شديد نيز کار متوقف نگرديد. در اجراي اين پروژه علاوه بر پيمانکار اصلي، يعني شرکت مپنا، از توانمندي حدود 73 شرکت ديگر نيز استفاده شده است. همچنين در مقاطعي، حدود 900 نفر از کارکنان در قسمت‌هاي مختلف پروژه مشغول به کار بودند. در طول مدت اجراي اين پروژه تاکنون حدود 3 ميليون نفر ساعت کار بدون هيچ حادثه‌اي انجام شده است.
به‌لحاظ زمان‌بندي کارها چگونه پيش رفت؟
همه کارشناسان بر اين باور بودند که اجراي اين پروژه به بيش از دو سال زمان نياز دارد. اين در حالي است که اولين واحد گازي پس از گذشت 18 ماه و دومين واحد گازي پس از گذشت حدود 20 ماه به مرحله بهره‌برداري رسيده و اين روند در نوع خود بي‌نظير است. با اجراي اين پروژه روند جديدي از نيروگاه‌سازي در کشور تعريف و تثبيت شد؛ تاجايي‌که از نظر زماني، اجراي اين پروژه نيز به‌نوعي رکورد احداث نيروگاه در کشور محسوب مي‌شود.
نيروگاه سيکل ترکيبي فولاد مبارکه از چه نقاط قوت و ويژگي‌هايي برخوردار است؟
امروزه يکي از بزرگ‌ترين دغدغه‌هاي فولادسازان اين است که احداث کارخانه بر مبناي فولاد سبز و به صفر رساندن کربن، چه در فرايند توليد فولاد و چه در بالادست آن باشد. اين ملاحظات در نظر گرفته مي‌شود تا مشخص گردد در ساخت کارخانه موردنظر بايد از چه الگويي استفاده شود؛ همچنان که در نيروگاه 914 مگاواتي فولاد مبارکه از الگوهايي با کمترين مصرف گاز استفاده شده است. با توجه به اين سياست، از توربين‌هاي نوع کلاس F و مشعل‌هاي نسل جديد و روز دنيا با راندمان بالا و آلودگي بسيار ناچيز معروف به نوع (LNB (Low NOx Burner استفاده شده است. همچنين از بويلر بازيافت حرارت (HRSG) جهت تبديل آب به بخار موردنياز واحد بخار با استفاده از گرماي خروجي دودکش گازي استفاده شده است که با احداث اين بويلر دماي دود خروجي اگزوز نيروگاه گاز از 600 درجه سانتي‌گراد به 40 درجه سانتي‌گراد کاهش مي‌يابد و نهايتاً منجر به کاهش 43 درصد مصرف سوخت به ازاي توليد هر يک مگاوات انرژي به دليل سيکل ترکيبي بودن نيروگاه و عدم نياز واحد بخار به گاز جهت توليد بخار موردنياز و کاهش ميزان توليد دي اکسيد کربن به ميزان 15 درصد شده است.
در اين پروژه باتوجه‌به محدوديت‌هاي منابع آب در اصفهان و هدف‌گذاري شرکت فولاد مبارکه براي اينکه برداشت آب خام خود را از زاينده‌رود به صفر برساند، از کولينگ هيبريدي استفاده شده که باعث کاهش چشمگير مصرف آب در اين نيروگاه شده است. مصرف آب نيروگاه شهيد کاظمي فولاد مبارکه 0.01 ساير نيروگاه‌هاي قديمي کشور است.
ميزان برق خروجي اين نيروگاه در حال حاضر چقدر است؟
در حال حاضر با به بهره‌برداري رسيدن اين دو واحد گازي حدود 450 مگاوات بر ساعت برق در شرکت فولاد مبارکه توليد مي‌گردد که با توجه به گرماي بي‌سابقه هوا در تابستان سال جاري و ناترازي انرژي، خطوط توليد متوقف نشده و تمامي اهداف تعريف شده واحدهاي توليد در وضعيت بهتري است؛ اين در حالي است که ساير صنايع توليدي با مشکل تأمين برق و توقف خطوط توليد روبه‌رو شده‌اند.
سخن پاياني
در پايان از زحمات و همکاري‌هاي صورت‌گرفته از سوي مديرعامل، معاونت‌هاي طرح و توسعه و بهره‌برداري، مديريت ارشد خدمات فني و پشتيباني، مديريت و کارکنان ناحيه انرژي و سيالات و شرکت‌هاي مهندسي فولاد و مپنا به‌عنوان پيمانکار مجري طرح که در اجراي بدون وقفه اين پروژه مساعدت نمودند، تقدير و تشکر مي‌نمايم.