عطاالله معروفخانی، مدیرعامل فولاد هرمزگان، در پاسخ به سؤالات خبرنگار روابط عمومی، وضعیت آخرین اقدامات و روند اجرایی پروژه‌های توسعه‌ای این شرکت را این‌چنین تشریح کرد:
هدف اصلی فولاد هرمزگان از تعریف و اجرای طرح‌های توسعه‌ای چیست؟
شرکت فولاد هرمزگان در چارچوب برنامه استراتژیک خود، اهداف مختلفی را تعریف کرده است که شامل پروژه‌های توسعه‌ای نیز می‌شود و امروز شاهد اجرا و پیشبرد آن‌ها هستیم. شرکت فولاد هرمزگان، برای حفظ و توسعه جایگاه خود در بازار، رشد درآمد، توسعه صادرات و کاهش هزینه تمام‌شده تولید، لازم است تا ظرفیت تولید خود را افزایش دهد و محصولات با ارزش‌افزوده بیشتر تولید کند، به این شکل که از تولید محصولات میانی به سمت محصولات نهایی با ارزش بیشتر و بازار گسترده‌تر حرکت کند و فناوری تولید خود را ارتقا دهد.
چه پیش‌نیازهایی برای اجرای پروژه‌ها وجود دارد؟
در ابتدای کار، لازم است تا مطالعات و امکان‌سنجی‌های بازار، از منظر فنی و مالی انجام شود. به این ترتیب که با انجام مطالعات جهت بررسی بازار فروش، انتخاب بهترین محصول انجام گیرد و تکنولوژی، ظرفیت پروژه‌ها، وابستگی پروژه‌ها و زیرساخت‌های موردنیاز استخراج شود و در نهایت ارزیابی سودآوری و مطلوبیت پروژه‌ها مورد بررسی قرار گیرد تا بتوانیم مجوزها و مصوبات لازم را از شرکت فولاد مبارکه مطابق با سیاست‌گذاری استراتژیک آن شرکت برای توسعه در گروه فولاد مبارکه اخذ کنیم. پس از این مرحله، باید انجام مطالعات فنی تکمیلی انجام شود تا با مشخص شدن محدوده دقیق کار بتوانیم اسناد مناقصه و مدارک فنی آن را تهیه و در ادامه مسیر، پیمانکاران مناسب را شناسایی و انتخاب کنیم. در کنار همه این‌ها منابع مالی لازم برای اجرای پروژه نیز باید پیش‌بینی و تأمین شود.
چه تجهیزات و ماشین‌آلات مهمی برای این پروژه‌ها خریداری شده‌اند؟
تجهیزات متنوع و مهمی از نوع تجهیزات دوار و ثابت در این پروژه‌ها استفاده می‌شود که برای پروژه‌های در حال اجرا نیز کاربرد دارد. برخی از مهم‌ترین این تجهیزات شامل کمپرسورها، فن‌ها و دمنده‌های خاص برای گازهای احیاکننده و خنک‌کننده در واحد احیا مستقیم و همچنین کمپرسورها و پمپ‌های خاص مرتبط با تولید گازهای صنعتی، برج تقطیر هوا، مخازن کروژنیک ذخیره گازهای صنعتی مایع، انواع ترانسفورماتورها و تابلوهای برق در سطوح ولتاژی مختلف و… است.
پروژه‌های تولیدی از چه تکنولوژی برای فرایند کار استفاده می‌کنند و چه مزیت‌هایی به همراه دارند؟
با اجرای پروژه‌ها، فناوری تولید نیز در واحدهای مختلف مطابق با تکنولوژی روز ارتقا می‌یابد؛ به‌عنوان مثال، مدول‌های احیا مستقیم با فناوری PERED احداث می‌شوند که ارتقایافته و بهینه‌سازی‌شده فناوری موجود در واحدهای احیا مستقیم کشور است. جالب است بدانید هزینه‌های تعمیر و نگهداری و مصارف آب و انرژی در این فناوری کاهش یافته‌اند یا در واحد فولادسازی، انجام فرایندهای ریخته‌گری و نورد در خط تولید جدید به‌صورت پیوسته انجام خواهد شد که منتج به کاهش مصرف انرژی و هزینه تولید می‌شوند. در ارتقای قابلیت‌های ماشین ریخته‌گری موجود نیز فناوری‌هایی استفاده خواهد شد که عیوب تولید را کاهش دهد. همچنین با تجهیز واحد فولادسازی به فرایند گاززدایی، امکان تولید گریدهای ویژه و کیفی برای کاربردهایی همچون خودروسازی و مصارف خاص در صنایع نفت و گاز فراهم خواهد آمد.
با توجه به حساسیت‌های امروزی، چه مسائلی در اجرای پروژه PERED و مباحث زیست‌محیطی در نظر گرفته شده است؟
با توجه به نوع فرایندهای تولید فولاد، غبارگیرهای مناسب در نظر گرفته شده و حتی غبارگیرهای فعلی نیز ارتقا خواهند یافت. برای پساب‌های صنعتی و انسانی نیز تصفیه‌خانه‌های متناسب با نوع پساب، طراحی و ساخته شده و کیفیت تصفیه در حدی است که مجدداً از پساب صنعتی تصفیه‌شده در فرایند تولید و از پساب انسانی تصفیه‌شده در آبیاری فضای سبز استفاده خواهد شد. همچنین با بازچرخانی آب حاصل، پساب صنعتی تولیدی به حداقل ممکن خواهد رسید.
از طرفی برای تأمین بخشی از آب موردنیاز طرح توسعه، در سرمایه‌گذاری موردنیاز برای طرح بزرگ احداث و ارتقای تصفیه‌خانه فاضلاب شهر بندرعباس و شبکه انتقال و توزیع آن، مشارکت صورت گرفته تا با استفاده از پساب تصفیه‌شده حاصل از آن، ضمن جلوگیری از آلودگی زیست‌محیطی سواحل شهر بندرعباس، آب موردنیاز برای توسعه صنایع غرب استان نیز فراهم شود که این پروژه در نوع خود در کشور یک مشارکت جمعی موفق بین صنایع برای حل مسئله زیست‌محیطی که سال‌ها گریبان‌گیر شهر بندرعباس بوده، محسوب می‌شود.
چه چالش‌هایی برای اجرای پروژه‌ها وجود دارد؟
با توجه به میزان سرمایه‌گذاری موردنیاز برای مجموعه پروژه‌های طرح توسعه شرکت که بیش از 2 میلیارد یورو است، یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، تأمین به‌موقع منابع مالی موردنیاز است. از سویی نیاز به مدیریت هماهنگ و اجرای هم‌زمان تعداد زیادی پروژه مرتبط و وابسته به یکدیگر از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه تأخیر در تکمیل به‌موقع یکی از آن‌ها می‌تواند بهره‌برداری از کل طرح را با تأخیر روبه‌رو کند. گفتنی است که اجرای پروژه در یک سایت تولیدی در حال بهره‌برداری بسیار متفاوت با اجرای پروژه در سایتی است که پیش از آن تولیدی در آنجا صورت نمی‌گرفته و بکر است. چالش دیگر کمبود شدید فضاهای در دسترس موردنیاز برای تجهیز کارگاه و عملیات اجرایی نصب توسط پیمانکاران با توجه به گستردگی طرح توسعه است.
راه‌حل شما برای غلبه بر چالش‌ها چیست؟
برای حل چالش مالی سعی شده منابع مالی موردنیاز پیش‌بینی و از راهکارهای ممکنِ مختلف، در بازار سرمایه تأمین شود و همچنین، صرفه‌جویی و مدیریت هزینه‌های جاری صورت پذیرد. برای مدیریت هماهنگ پروژه‌ها نیز تصمیم بر این شد تا جلسات منظم هفتگی و ماهانه بین ارکان پروژه‌ها برای کنترل پیشرفت پروژه و مدیریت ریسک‌ها انجام شود. درخصوص چالش مرتبط با تداخل فعالیت‌ها با واحدهای تولیدیِ در حال بهره‌برداری نیز سعی کردیم با برنامه‌ریزی مناسب و تعامل و هماهنگی با واحد بهره‌برداری، تداخلات به حداقل برسد و خللی در تولید واحدهای فعلی ایجاد نشود. برای رفع چالش کمبود فضا نیز تلاش کردیم تا از فضاهای موجود استفاده بهینه داشته باشیم. همچنین بخش دیگری از فضا از محیط خارج از سایت پروژه اجاره شده است.
با زمان‌بندی کنونی، پروژه‌ها چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسند؟
با توجه به حجم سرمایه‌گذاری موردنیاز و مطابق با برنامه‌ریزی استراتژیکِ صورت‌گرفته که هماهنگ با سیاست‌های گروه فولاد مبارکه است، اجرای پروژه‌های توسعه در دو فاز اصلی انجام می‌شود که در فاز نخست ظرفیت تولید فولاد خام از 1.5 میلیون تن به 2 میلیون تن افزایش می‌یابد، تجهیزات موردنیاز برای تولید گریدهای ویژه و کیفی نصب و سایر واحدهای لازم برای تأمین خوراک و زیرساخت آن نیز احداث می‌شود. زمان‌بندی بهره‌برداری از محصول پروژه‌های این فاز در بخش‌های احیا مستقیم و فولادسازی به‌ترتیب در سال‌های 1404 و 1407 است. در فاز دوم ظرفیت تولید فولاد خام از 2 میلیون تن به 3.2 میلیون تن افزایش می‌یابد. توسعه پایین‌دستی با احداث واحد نورد پیوسته انجام و سایر واحدهای لازم برای تأمین زیرساخت آن نیز احداث می‌شود.
اثر بهره‌برداری از پروژه‌ها بر عملکرد فولاد هرمزگان چیست و چه چشم‌اندازی بعد از اجرای این پروژه‌ها دیده می‌شود؟
با تکمیل و بهره‌برداری از پروژه‌های طرح توسعه ظرفیت تولید افزایش و هزینه تمام‌شده کاهش می‌یابد، امکان تولید گریدهای ویژه و کیفی که ارزش‌افزوده بسیار بیشتری نسبت به گریدهای تجاری دارند فراهم می‌گردد و امکان تولید ورق گرم و استفاده از بازار فروش گسترده آن میسر می‌شود. با گسترش دامنه تولید محصولات ویژه و کیفی، امکان تأمین نیازهای خاص بازار داخلی و صادرات گسترده‌تر ایجاد می‌شود و در نتیجه درآمد و سود شرکت رشد خواهد داشت و جایگاه شرکت فولاد هرمزگان در بازار داخلی و خارجی بهبود می‌یابد. از طرفی در برنامه‌ریزی بلندمدت وزارت صمت این چشم‌انداز پیش‌بینی شده است که با توجه به مزیت‌های محیطی، ظرفیت تولید فولاد خام در منطقه ویژه خلیج‌فارس به 10 میلیون تن در سال برسد که اجرای این پروژه‌ها بخش مهمی از این چشم‌انداز ملی را محقق خواهد کرد.