درصورتی‌که برخی از اقتصاددانان با آمدن بایدن کاهش نرخ دلار را پیش‌بینی می‌کردند. با توجه به نزدیک شدن انتخابات 2024 آمریکا بار دیگر شاهد گمانه‌زنی‌های تحلیل گران مختلف هستیم که انتخاب هریک از دو فرد برجسته احزاب امریکا یعنی دونالد ترامپ یا کامالا هریس چه تأثیری می‌تواند بر اقتصاد ایران و جهان داشته باشد. در این مقاله انواع رویکردها در تأثیر انتخابات آمریکا بر آینده بازار ارز، مسکن و فولاد را بررسی خواهیم کرد.
اثر انتخابات آمریکا بر قیمت جهانی آهن و فولاد
جهان در حال حاضر در موقعیت ژئوپلیتیک حساس و پرتنشی به سر می‌برد. هرچند واکنش بازارهای جهانی به این موارد بسیار ناچیز بوده است اما هر یک از موارد مانند جنگ روسیه و اوکراین، تنش‌های اسرائیل با لبنان و سایر گروه‌های شبه نظامی، نزدیکی چین و روسیه و کره شمالی به هم و … می‌تواند هرآن باعث گسترده‌تر شدت تنش‌های منطقه‌ای شود.
هرچند جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در برخی از سیاست‌های خارجی مانند هم عمل می‌کنند، بااین‌حال در چنین دوره‌ای اینکه چه کسی بر مسند ریاست جمهوری آمریکا بنشیند می‌تواند تأثیر بزرگی بر بازارهای جهانی داشته باشد. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های ترامپ و رقیب دموکرات او سیاست‌های اقتصادی ترامپ در حمایت از صنایع داخلی آمریکا و اعمال تعرفه‌های بالا بر واردات به‌ویژه کالاهای چینی است.
به این ترتیب احتمالاً با آمدن ترامپ جنگ تجاری در بازارهای جهانی با افزایش تعرفه‌ها به‌ویژه در بازار فولاد چین بیشتر خواهد شد و این می‌تواند باعث تضعیف بازار آهن و کاهش قیمت، افزایش تورم و رکود در این حوزه و دیگر کامودیتی‌ها شود. هم‌چنین ایجاد هرگونه تنشی در گستره وسیع می‌تواند با اخلال در زنجیره تأمین فولاد باعث کاهش تولید و رکورد تورمی در بازار جهانی فولاد شود. مسلماً در مقابل، حضور کامالا هریس بر مسند ریاست جمهوری آمریکا می‌تواند با کاهش جنگ تجاری باعث رشد اقتصادی در همه بازارها شود. نوسانات کم قیمت آهن در بازارهای جهانی نیز نشان دهنده انتظار برای مشاهده نتیجه انتخابات در آمریکا است.
تأثیر انتخابات آمریکا بر آینده بازار ارز در ایران
قیمت دلار اصلی‌ترین دلیل تورم و افزایش نرخ محصولات مختلف در بازار ایران است و شاید مهم ترین اثر نتایج انتخابات آمریکا هم تأثیر بر نرخ دلار در ایران است. تاریخ نشان داده که واکنش موقتی و کوتاه‌مدت نرخ دلار به انتخاب دموکرات‌ها به‌صورت کاهشی و واکنش کوتاه موقتی نرخ دلار به انتخاب ترامپ و جمهوری‌خواه‌ها به‌صورت افزایشی بوده است. دلیل اصلی این مورد هم به خوش‌بینی کارشناسان به توافق دموکرات‌ها با دولت ایران و سخت‌گیری جمهوری‌خواهان و به‌ویژه ترامپ نسبت به حکومت ایران مربوط می‌شود. افزایش تحریم‌ها، کاهش فروش نفت و افزایش تنش و احتمال جنگ ازجمله دلایل واکنش افزایشی قیمت دلار به برنده شدن ترامپ خواهند بود.
هرچند می‌توان مشاهده نمود که در دوران دموکرات‌هایی مانند اوباما و بایدن نیز در بلندمدت شاهد جهش‌های قیمت دلار بوده‌ایم. البته باید توجه کنیم که همواره در مقابل هر دولت دموکراتی شاهد یک دولت تندروتری در ایران نیز بوده ایم. شاید به همین دلیل بوده که حتی در شرایط احتمال توافق نیز شاهد افزایش قیمت دلار در ایران هستیم. البته در حال حاضر با روی کار آمدن دولت چهاردهم باید دید که تا چه اندازه پیشبرد مذاکرات و توافق با غرب در دستور کار دولتمردان جدید است. به همین دلیل است که اکثر بازارهای ایران مانند بازار ارز، مسکن و فولاد با یک رکود و بلاتکلیفی قیمتی و معاملاتی مواجه هستند و گویی منتظر برخورد دولت جدید ایران با دولت جدید آمریکا هستند.
مسلماً در صورت توافق با غرب و افزایش صادرات و درامدهای نفتی ایران می‌توانیم شاید ثبات قیمت دلار و کاهش تورم در ایران باشیم. موردی که به ضرر بسیاری از باندهای مافیایی اقتصاد ایران است و دست آن‌ها را از رانت‌خواری و گرفتن امتیازهایی مانند ارز دولتی چند هزار میلیاردی کوتاه می‌کند. هم‌چنین به این نکته هم باید اشاره کنیم که افزایش قیمت دلار یکی از منابع مالی دولت برای جبران کسری‌های بودجه‌ای حکومت است.
آیا مصالح ساختمانی گران می شود؟
مسلماً مستقیم‌ترین تأثیر نتیجه انتخابات امریکا، تغییر قیمت ارز و دلار است که می‌توان آن را عامل اصلی گران و ارزان شدن قیمت انواع محصولات به‌ویژه مصالح ساختمانی دانست. هم‌چنین تثبیت و کاهش قیمت دلار با تأثیر بر تورم می‌تواند باعث ایجاد رونق در بازارهایی مثل مسکن و افزایش تقاضا برای مصالح ساختمانی شده و از این رو بازار مصالح ساختمانی را هم از رکود چندین ساله خارج کند. بر این اساس با توجه به رویکرد سخت‌گیرانه‌تر ترامپ بر حکومت ایران می‌توان افزایش قیمت دلار و درنتیجه جهش تورمی قیمت‌ها در بازار مصالح ساختمانی و گران شدن قیمت تیرآهن و میلگرد، سیمان و … را انتظار داشت.
در مقابل پیروزی کامالا هریس در انتخابات با توجه به دولت میانه‌رو پزشکیان می‌تواند باعث افزایش خوش‌بینی به حل مشکلات تحریم و روابط خارجی ایران شود که حداقل در میان‌مدت می‌تواند تثبیت و کاهش قیمت دلار را در پی داشته باشد. البته تا زمانی که سیاست‌های خارجی و اقتصادی دولت چهاردهم نیز در مقابل جهان مشخص و شفاف شود. چراکه در صورت عوض نشدن رویکرد سیاسی دولت ایران با روی کار آمدن هر حزبی در امریکا، هم چنان باید افزایش تورم و رکود در ایران را شاهد باشیم.
چه چیزی بر قیمت مسکن در سال انتخابات آمریکا تأثیر می گذارد؟
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بازار مسکن در این چند سال اخیر وجود رکود سنگین در این بازار است که باعث کاهش سرمایه‌گذاری در این حوزه شده است. این رکود در بازار مسکن نیز مستقیماً به سیاست‌های اقتصادی دولت، کاهش بودجه عمرانی دولت، کاهش نقدینگی و قدرت خرید مردم، اعمال مالیات بر مسکن و سود تورمی بهتر در بازارهای موازی مربوط می‌شود.
به این ترتیب به نظر نمی‌رسد که روی کار آمدن هیچ یک از دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات در آمریکا، تأثیری بر رکود سنگین بازار مسکن داشته باشد. شاید بتوان به انتخاب ترامپ و افزایش تورمی قیمت‌ها در بازار مسکن به عنوان تنها تأثیر انتخابات آمریکا بر بازار مسکن اشاره کرد. هم‌چنین حضور ترامپ و بیشتر شدن فشارها بر اقتصاد ایران، مسلماً افزایش هزینه‌های ساخت مانند گران شدن قیمت میلگرد، سیمان، زمین و درنتیجه بیشتر شدن قیمت مسکن را در پی خواهد داشت.
سخن پایانی
به‌صورت کلی باید عنوان کنیم که در چنین شرایط اقتصادی، حتی انتخاب دموکرات‌ها هم نمی‌تواند باعث کاهش دائمی قیمت دلار شود و در مقابل اما انتخاب ترامپ می‌تواند تأثیرات سریع‌تری بر رشد قیمت دلار و افزایش تورم در اقتصاد ایران داشته باشد. با این اوصاف به نظر می‌رسد اقتصاد ایران همواره به دنبال بهانه‌ای برای افزایش نرخ دلار و رشد قیمت‌ها بوده است و تنها سرعت گران شدن ارز با انتخابات آمریکا فرق خواهد کرد. چرا که جدا از سیاست‌های آمریکا در قبال تحریم ایران، باید به نحوه عملکرد دولت چهاردهم و میزان هوش اقتصادی این دولت نیز توجه کنیم؛ بنابراین بدون تغییر جدی در سیاست‌های اقتصادی و سیاسی حکومت ایران نمی‌توان انتظار چندانی از بهبود شرایط داشت. با این ترتیب پیروزی دموکرات‌ها تنها می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث کند شدن روند تورم و افزایش قیمت‌ها در بازار ارز، مسکن و فولاد شود اما مسلماً در بلندمدت همین آش است و همین کاسه.